یکی از ویژگی‌های نظام آموزشی جمهوری اسلامی بعد از انقلاب ۵۷ تلاش برای بسط و گسترش ایدئولوژی اسلامی تمامیت‌خواه با تمرکز بر تفکر «تمایز اساسی بین زن و مرد» است. این تفکر هم ریشه در فرهنگ سنتی و هم باورهای ایدئولوژیک اسلام‌گرایانی دارد که با تکیه بر نظریه ولایت فقیه مشروعیت خود را مستند به هرم قدرتی می‌دانند که در آن خداوند شارع بر بندگان، فقها بر مقلدان و مردان بر زنان تسلط دارند.
نظام آموزشی رسمی در ایران برای تقویت این گفتمان قدرت از همان بدو ورود کودکان به مدارس سعی می‌کند تا به صورت مستقیم و غیرمستقیم «واقعیت‌های برساخته جنسیتی» خود را به دانش‌آموزان القا کند. این گفتمان غیردموکراتیک، با عمیق‌تر ساختن شکاف جنسیتی در ذهن و زبان کودکان نه تنها آنان را از «حق دسترسی به محتوای آموزشی عادلانه و به دور از تبعیض» به دور می‌دارد؛ بلکه تاثیرات نامطلوب روانشناختی بر روان دانش‌آموزان نیز می‌گذارد که به‌نوبه خود هم زندگی شخصی و هم اجتماعی آینده آنان را به خطر می‌اندازد.
از این رو در ابتدا فعالان آموزشی، خانواده‌های دانش‌آموزان و بدنه کنشگران اجتماعی بایسته است تا با ابعاد مختلف مساله «جنسیت‌زدگی» در کتاب‌های درسی آشنا باشند تا بتوانند از رهگذر آسیب‌شناسی واقع‌بینانه در صدد ارائه راه‌حل اساسی برای تولید، دسترسی و آموزش برابری‌طلبانه جنسیتی اقدام کنند.
در این نوشتار سعی کرده‌ام تا به تعریف ملاک‌هایی بپردازم که برای ارزیابی میزان جنسیت‌زدگی در کتاب‌های درسی می‌تواند راه‌گشا باشد. این ملاک‌ها به‌سادگی برای هر مشاهده‌گری قابل اندازه‌گیری کمی است؛ فهرستی از این ملاک‌های ارزیابی که هم در محتوای متنی و هم در محتوای تصویری کتاب‌ها موجود است، از این قرارند:
تصاویر استفاده شده از افراد به تفکیک جنسیت
حضور افراد در متن درسی به تفکیک جنسیت
نقش اول داستان‌ها و روایت‌ها
صفات به کار رفته برای افراد در موقعیت‌های مختلف
میزان تماس فیزیکی بین افراد در موقعیت‌های مختلف
حضور افراد در فضای خانگی/غیرخانگی
حضور افراد در بافتار خانوادگی/غیرخانوادگی
حضور افراد در فضاهای آموزشی
حضور افراد در فضاهای علمی-تکنولوژیک
حضور افراد در فضاهای دینی
حضور افراد در فضاهای تفریحی
حضور افراد در فضاهای سیاسی
حضور افراد در فعالیت‌های موثر اقتصادی
حضور افراد به صورت مستقل در فعالیت‌های اجتماعی
حضور افراد در مشاغل مختلف به همراه عناوین
مشاهیر، نویسندگان و دانشمندان
برای تبیین بیشتر میزان جنسیت‌زدگی در کتاب‌های دوره ابتدایی نیز در این نوشتار یک نمونه از هر پایه درسی بر اساس ملاک‌های فوق با تکیه بر آمار بررسی خواهد شد.
این سخنرانی بخشی از پنل زیر است:
سالن ۲ – فارسی
