پیام اخوان
تمایز بین عدالت کیفری و ترمیمی
شادی منش
نقش بازیگران عدالت انتقالی و اهمیت ایجاد «اجتماع عدالت انتقالی»
رضا خبوک
ضرورت توجه به رکن تضمین عدم تکرار و چالش‌های آن در بستر ایران
رها بحرینی
سخنران میهمان
گرداننده: شادی منش
چکیده‌ها
شادی منش
نقش بازیگران عدالت انتقالی و اهمیت ایجاد «اجتماع عدالت انتقالی»
چشم‌انداز عدالت انتقالی در ایران، تعامل پیچیده‌ای از بازیگران مختلف را نشان می‌دهد که هر کدام در فرآیندهای رسیدگی به بی‌عدالتی‌های تاریخی و تقویت آشتی ملی، چه قبل و چه پس از گذار، مشارکت دارند. هدف این ارائه تشریح نقش‌های متعددی است که توسط طیف گسترده‌ای از ذینفعان از جمله مدافعان حقوق بشر، روزنامه‌نگاران، متخصصان حقوقی، فعالان سیاسی، هنرمندان، مربیان، متخصصان مراقبت‌های بهداشتی، و تأثیرگذاران دیجیتال، در میان دیگران و اینکه چگونه مشارکت‌های منحصربه‌فرد آنها تلاقی و همکاری می‌کنند، تشریح کند. در سناریوهای دنیای واقعی به طور خاص، بررسی می‌کند که چگونه این بازیگران در زمینه چالش‌برانگیز ایران حرکت می‌کنند، از تخصص و شبکه‌های خاص خود برای مستندسازی تخلفات، دفاع از حقوق قربانیان، آموزش عموم و ترویج درمان و گفتگو استفاده می‌کنند. این تحلیل، هم افزایی و تنش‌ها را در میان این بازیگران برجسته می‌کند و بررسی می‌کند که چگونه همکاری و تضاد میان آنها نتایج فرآیندهای عدالت انتقالی را شکل می‌دهد. این مطالعه به درک عمیق‌تر پیچیدگی‌ها و پویایی‌های عدالت انتقالی در ایران کمک می‌کند و بینش‌هایی را درباره پتانسیل همکاری مؤثر در زمینه‌های مشخص شده توسط محدودیت‌های سیاسی و اجتماعی ارائه می‌دهد.
رضا خبوک
ضرورت توجه به رکن تضمین عدم تکرار و چالش‌های آن در بستر ایران
رویدادهای سال‌های گذشته و خصوصا آنچه که پس از جنبش موسوم به «زن٬ زندگی٬ آزادی» یا «مهسا امینی» رخ داد٬ نشان می‌دهد که جامعه ایران آبستن تغییرات اساسی از منظر سیاسی-حقوقی است. یکی از موارد مورد تاکید در در تمامی جنبش‌های اخیر در میان پژوهشگران و فعالین سیاسی-اجتماعی در کنار آنچه که از مطالعات خواسته‌های مردم برمی‌‌آید٬ بنیان ساختن ایرانی مبتنی بر اصولی همچون حقوق بشر٬ دموکراسی و حاکمیت قانون است. همچنین٬ بنابر مشاهده‌ها و مطالعه‌ها می‌توان بیان داشت که یکی از دغدغه‌های مهم جامعه نسبت به آینده٬ چگونگی رسیدگی به نقض‌های حقوق بشری٬ عدم رعایت قوانین و دیگر موارد از این دست در سال‌های گذشته است. با توجه به رویدادهای ایران٬ دغدغه جامعه ایران و همچنین تجربه جهانی در دهه‌های گذشته٬ مسئله «عدالت انتقالی» حائز اهمیت به نظر می‌آید. هر چند که تجربه عدالت انتقالی در بستر «بهار عربی» نشان داده است که توجه صرف به ارکان «حق بر حقیقت»٬ «عدالت»٬ «جبران خسارت» و «به خاطر سپاری» بدون نگاه به رکن تضمین عدم تکرار می‌تواند نهایتا منجر به شکست پروژه عدالت انتقالی بشود. رکن تضمین عدم تکرار٬ خود نیز دارای سه بخش «تغییر و اصلاح ساختار سیاسی»، «تغییر و اصلاح ساختارهای اجتماعی، فرهنگی و فردی» و نهایتا «بازارزیابی نیروهای اداری-نظامی» است. در این مقاله با توجه به تجربه بهار عربی بر اهمیت پایه‌گذاری یک نظام دموکراتیک بر اساس اصول اساسی‌گرایی (Constitutionalism)٬ دموکراسی و حقوق بشر تاکید خواهد شد. همچنین با توجه به موانع مرتبط با زیست تاریخی ذیل سلطه نظامی اقتدارگرا٬ نبود احزاب و گروهای سیاسی-اجتماعی قدرتمند و عدم اعتماد عمومی به ساختار سیاسی-بوروکراتیک٬ چالش‌های تبیین رکن تضمین عدم تکرار در ایران آینده مورد بررسی قرار خواهد گرفت. 105 of 839 rows displayed رویدادهای سال‌های گذشته و خصوصا آنچه که پس از جنبش موسوم به «زن٬ زندگی٬ آزادی» یا «مهسا امینی» رخ داد٬ نشان می‌دهد که جامعه ایران آبستن تغییرات اساسی از منظر سیاسی-حقوقی است. یکی از موارد مورد تاکید در در تمامی جنبش‌های اخیر در میان پژوهشگران و فعالین سیاسی-اجتماعی در کنار آنچه که از مطالعات خواسته‌های مردم برمی‌‌آید٬ بنیان ساختن ایرانی مبتنی بر اصولی همچون حقوق بشر٬ دموکراسی و حاکمیت قانون است. همچنین٬ بنابر مشاهده‌ها و مطالعه‌ها می‌توان بیان داشت که یکی از دغدغه‌های مهم جامعه نسبت به آینده٬ چگونگی رسیدگی به نقض‌های حقوق بشری٬ عدم رعایت قوانین و دیگر موارد از این دست در سال‌های گذشته است. با توجه به رویدادهای ایران٬ دغدغه جامعه ایران و همچنین تجربه جهانی در دهه‌های گذشته٬ مسئله «عدالت انتقالی» حائز اهمیت به نظر می‌آید. هر چند که تجربه عدالت انتقالی در بستر «بهار عربی» نشان داده است که توجه صرف به ارکان «حق بر حقیقت»٬ «عدالت»٬ «جبران خسارت» و «به خاطر سپاری» بدون نگاه به رکن تضمین عدم تکرار می‌تواند نهایتا منجر به شکست پروژه عدالت انتقالی بشود. رکن تضمین عدم تکرار٬ خود نیز دارای سه بخش «تغییر و اصلاح ساختار سیاسی»، «تغییر و اصلاح ساختارهای اجتماعی، فرهنگی و فردی» و نهایتا «بازارزیابی نیروهای اداری-نظامی» است. در این مقاله با توجه به تجربه بهار عربی بر اهمیت پایه‌گذاری یک نظام دموکراتیک بر اساس اصول اساسی‌گرایی (Constitutionalism)٬ دموکراسی و حقوق بشر تاکید خواهد شد. همچنین با توجه به موانع مرتبط با زیست تاریخی ذیل سلطه نظامی اقتدارگرا٬ نبود احزاب و گروهای سیاسی-اجتماعی قدرتمند و عدم اعتماد عمومی به ساختار سیاسی-بوروکراتیک٬ چالش‌های تبیین رکن تضمین عدم تکرار در ایران آینده مورد بررسی قرار خواهد گرفت.