یاسمین انصاری
حکمرانی باروری در ایران پس از انقلاب
پردیس قره‌بگلو
شکل‌گیری پزشکی پیوند در ایران پس از انقلاب: دیدگاه انسان‌شناختی
گرداننده: مزدک دانشور
این پنل با عنوان «مدیریت سلامت و شیوه‌های پزشکی در ایران پس از انقلاب» به بررسی تغییرات و تحولات حوزه‌های بهداشت و سیاست‌های پزشکی در ایران پس از انقلاب اسلامی پرداخته و دو موضوع اصلی حکمرانی تولیدمثل و شکل‌گیری پزشکی پیوند اعضا را مورد بحث قرار می‌دهد. این مباحث نشان می‌دهند که چگونه سیاست‌های دولتی در حوزه سلامت و پزشکی در طول سال‌های پس از انقلاب، تحت تأثیر عوامل مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی قرار گرفته و به چه صورت این تحولات بر سلامت و زندگی مردم، به‌ویژه زنان و گروه‌های کم‌توان‌تر اقتصادی، تأثیر گذاشته است.
یاسمین انصاری – حکمرانی باروری در ایران پس از انقلاب
یاسمین انصاری در این سخنرانی به بررسی سیاست‌های تولیدمثل در ایران پس از انقلاب اسلامی پرداخته و تحولات این حوزه را با استفاده از چارچوب مفهومی «حکمرانی باروری تحلیل می‌کند. این تحلیل به بررسی تغییرات اساسی در سیاست‌های جمعیتی و بهداشت تولیدمثلی در ایران پرداخته و سه دوره متفاوت در این زمینه را مشخص می‌کند.
در سال ۱۹۹۴، جمهوری اسلامی ایران در کنفرانس بین‌المللی جمعیت و توسعه (ICPD) در قاهره، تعهدات مهمی را در زمینه بهداشت تولیدمثلی پذیرفت. بر اساس این تعهدات، ایران ملزم به فراهم کردن دسترسی زنان و دختران به اطلاعات و خدمات بهداشت باروری و اطمینان از امکان تصمیم‌گیری آگاهانه آن‌ها درباره بدن و زندگی تولیدمثلی‌شان، بدون تهدید خشونت، تبعیض و اجبار بود.
اما پس از گذشت هجده سال، با افزایش نگرانی‌ها در مورد کاهش رشد جمعیت، برنامه‌های خانواده‌محور و کنترل جمعیت که توسط دولت حمایت می‌شد، لغو شد. در دهه اخیر، سه لایحه بحث‌برانگیز که توزیع رایگان وسایل پیشگیری از بارداری را ممنوع کرده، عقیم‌سازی اختیاری را محدود و نقش نهادهای امنیتی را در نظارت بر شیوه‌های تولیدمثلی گسترش داده، تصویب شده است.
این مقاله تأثیرات این تغییرات سیاسی بر سلامت و زندگی تولیدمثلی زنان، به‌ویژه زنان با وضعیت اقتصادی پایین‌تر را مورد بررسی قرار می‌دهد. انصاری نشان می‌دهد که این سیاست‌های جدید و محدودیت‌های پیشنهادی چگونه سلامت زنان کم‌درآمد را به خطر می‌اندازد؛ زنانی که از قبل نیز با محدودیت‌هایی در انتخاب‌های تولیدمثلی خود مواجه بوده‌اند.
او همچنین استدلال می‌کند که رژیم‌های ضدزایشی و طرفدار‌زایشی هرچند در ظاهر متضاد هستند، اما هر دو هدف مشترکی دارند؛ یعنی تعریف و کنترل رشد مطلوب و نامطلوب جمعیت، و این سیاست‌ها بدون توجه به خودمختاری زنان در زمینه باروری، تنظیم می‌شوند.
پردیس قره‌بلاغلو – شکل‌گیری پزشکی پیوند در ایران پس از انقلاب: دیدگاه انسان‌شناختی
پردیس قره‌بلاغلو در سخنرانی خود به بررسی پزشکی پیوند اعضا در ایران پس از انقلاب اسلامی از دیدگاه انسان‌شناسی پرداخته و موفقیت‌های ایران در این حوزه را از منظر اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تحلیل می‌کند. او به این موضوع می‌پردازد که چگونه ایران یکی از موفق‌ترین سیستم‌های پیوند اعضا، هم برای اهداکنندگان زنده و هم متوفی، را در جهان اسلام و منطقه توسعه داده است.
این تحقیق، علاوه بر تحسین موفقیت‌ها، به نقد و بررسی مفهوم «موفقیت» در این زمینه نیز می‌پردازد و به‌ویژه نقش باورهای فرهنگی و ایدئولوژی‌های سیاسی متناقض را در مشروعیت‌بخشی و نهادینه کردن این شکل از دانش پزشکی بررسی می‌کند.
یکی از نکات کلیدی این تحقیق، بررسی این است که چگونه برخی صداها در فرآیند نهادینه‌سازی دانش پیوند اعضا به حاشیه رانده شده و چگونه منافع اجتماعی خاصی در این زمینه مطرح شده‌اند. قره‌بلاغلو تلاش می‌کند تا با برجسته کردن این صداهای خاموش‌شده، تصویر جامع‌تری از پزشکی پیوند اعضا در ایران ارائه دهد. او بر این باور است که فهم این روایات متنوع و تضادهای موجود، به درک دقیق‌تری از دینامیک‌های تأثیرگذار بر شکل‌گیری سیاست‌های پیوند اعضا در ایران کمک می‌کند.
این تحقیق همچنین به تاثیر شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بر بازسازی مفهوم بیماری و بدن‌های بیمار در ایران پرداخته و نحوه تجلی این دانش در سطوح مختلف سیستم بهداشتی کشور را تحلیل می‌کند. قره‌بلاغلو نشان می‌دهد که موفقیت در زمینه پیوند اعضا نه تنها به ساختارهای پزشکی و درمانی وابسته است، بلکه تحت تأثیر شرایط گسترده‌تری همچون سیاست‌های اجتماعی و فرهنگی است که بر چگونگی شکل‌گیری اخلاقیات و قضاوت‌ها در این زمینه تأثیر می‌گذارد.
پنل «مدیریت سلامت و شیوه‌های پزشکی در ایران پس از انقلاب» به بررسی تحولات اساسی در دو حوزه حکمرانی تولیدمثل و پزشکی پیوند اعضا در ایران پرداخته و نشان می‌دهد که چگونه سیاست‌های دولتی در این زمینه‌ها تحت تأثیر عوامل مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی شکل گرفته‌اند. یاسمین انصاری با تمرکز بر حکمرانی تولیدمثل و تحلیل سیاست‌های زایشی و ضدزایشی، به تاثیرات این سیاست‌ها بر سلامت زنان، به‌ویژه زنان کم‌درآمد، اشاره می‌کند.
از سوی دیگر، پردیس قره‌بلاغلو با رویکرد انسان‌شناسی به بررسی پزشکی پیوند اعضا در ایران پرداخته و با تحلیل دینامیک‌های قدرت و فرهنگ، به ارائه تصویری جامع‌تر از موفقیت‌های این حوزه می‌پردازد. این دو سخنرانی نمایانگر چگونگی تعاملات پیچیده میان سیاست، فرهنگ و سلامت در ایران پس از انقلاب هستند.