اسپرینت اسلو ۲۰۲۵ پروژه دانش همگانی (PKP) با همکاری دانشگاه اسلو در تاریخ ۲ و ۳ ژوئن ۲۰۲۵ در محل کتابخانه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه اسلو برگزار شد. این گردهمایی به‌عنوان فرصتی برای تبادل نظر و توسعه، متخصصان حوزه‌های مختلف از جمله برنامه‌نویسان، مدیران نشر، کتابداران و طراحان تجربه کاربری را گرد هم آورد تا درباره بهبودهای نرم‌افزارهای PKP گفت‌وگو و همکاری کنند.
نقش و مشارکت ایران آکادمیا:
سجاد سپهری، استراتژیست توسعه و نوآوری آموزشی انستیتوی علوم اجتماعی و انسانی – ایران آکادمیا، به‌عنوان یکی از مشارکت‌کنندگان کلیدی در این رویداد، دو نشست مهم را در طول این دو روز هدایت کرد:
۱. «فرایند مبتنی بر سند» (Document Centered Flow):
این نشست بر بازاندیشی در کل فرآیند نشر متمرکز بود؛ از ارسال مقاله و روند داوری و ویرایش، تا انتشار آنلاین و تولید نسخه PDF، با هدف فاصله گرفتن از وابستگی به نرم‌افزار Word. در این بحث، به ضرورت قابلیت وارد/صادرسازی اسناد، بررسی ابزارهایی چون Markdown + Pandoc، پلتفرم Overleaf، و ویراستارهای ساختارمند تحت وب پرداخته شد.
چالش‌هایی چون فرهنگ محافظه‌کارانه نویسندگان، نیاز به جریان‌های ویرایشی منعطف، و دشواری تولید فرمت‌هایی مانند HTML نیز بررسی شد. ایده‌هایی چون جایگزینی چرخه آپلود/دانلود، یکپارچه‌سازی ویرایشگر متن در OJS و توسعه خدمات تبدیل و کنترل کیفیت اسناد مطرح گردید.
۲. «چندزبانگی» (Multilingualism) یا امکانات غیروابسته بودن سیستم به زبان:
در این نشست به نقش هوش مصنوعی در ترویج چندزبانگی در نشر علمی پرداخته شد. ایران آکادمیا با توجه به موقعیت استثنائی‌اش در جنبش دسترسی آزاد و چندزبانگی، به‌عنوان یکی از اندک نهادهای تجربه‌دار در این حوزه به شمار می‌آمد. موضوعاتی چون چالش‌های کشف‌پذیری (discoverability) و ارجاع‌دهی (cross-referencing) برای محتوای غیرانگلیسی و فشار بر پژوهشگران برای انتشار به زبان انگلیسی به دلیل مسائل ارتقا و اعتبار شغلی و جلب مخاطب و موقعیت (اقتصاد نشر جریان غالب) بررسی شد.
نشست بر این نکته تأکید داشت که چندزبانگی برای استعمارزدایی از دانش و پر کردن شکاف بین بدنه‌های دانشی گوناگون حیاتی است و رویکرد نه تنها نباید یوروسنتریک و انگلوسنتریک باشد بلکه این محرومیت از دسترسی به دانش استعمارزده محرومیتی دوسویه است و این برداشت کاملا با برداشت غالب inclusivity و مباحث مرتبط با global south متفاوت است .
چشم‌انداز آینده:
سجاد سپهری در این اسپرینت از چشم‌انداز خود برای آینده نشر علمی چنین سخن گفت:
«اکوسیستمی غیرمتمرکز، کاملاً سازگار و قابل اتخاذ توسط نهادها برای تولید و نشر دانش؛ سازگار به‌معنای پذیرش آسان و سریع است.»
این نگاه با اهداف کلی‌تر اسپرینت هماهنگ بود که بر لزوم همکاری جامع نهادهایی چون CrossRef، PKP، ORCiD، و ROR در کل چرخه دانش تأکید داشت.
اثرگذاری و چشم‌انداز مشارکت‌های آینده:
حضور ایران آکادمیا با استقبال مدیران پروژه PKP که جلودار جنبش دسترسی آزاد نشر علمی هستند، روبه‌رو شد. سجاد سپهری این رویداد را «عالی» توصیف کرد و با قدردانی از تیم PKP نوشت که «ایده‌های درخشانی به اشتراک گذاشته شد و افراد برجسته‌ای شرکت داشتند» و کتابخانه دانشگاه اسلو را «میزبان یک اسپرینت پربار» خواند.
در ادامه این رویداد، نقش‌آفرینی سجاد سپهری در پروژه‌های آتی PKP به‌ویژه در زمینه استعمارزدایی از علم و چندزبانگی پیشنهاد شد. برنامه‌ای مطرح شد که تیم PKP به مدیران پروژه پیشنهاد برگزاری رویدادی خاص در این زمینه را بدهد، و ایران آکادمیا بتواند در برنامه‌ریزی و شبکه‌سازی با پژوهشگران چندزبان از جمله فارسی، کردی، ترکی و عربی نقش مؤثری در به پیش راندن این جنبش ایفا کند. هدف، گسترش جوامع عمل و انگیزه‌های لازم برای پژوهشگران این زبان‌ها خواهد بود.