سامانه بایگانی تاریخ شفاهی ایران، که توسط مرکز پژوهش و نوآوری دانشگاه ایران آکادمیا اداره میشود، بستری برای ثبت و مستندسازی پروژههای متنوع تاریخ شفاهی است. این مرکز با هدف تقویت همکاریهای بینارشتهای میان پژوهشگران و نهادها، پروژههای ارزشمندی در حوزه علوم اجتماعی و انسانی میزبانی میکند.
اولین پروژه این سامانه «تاریخ شفاهی حقوق بشر ایران» است که با مدیریت سعید دهقان و همکاری مشاوران مستقل، به ثبت گفتگوهای اختصاصی با پژوهشگران، کنشگران، دادخواهان، روزنامهنگاران و نمایندگان سازمانهای حقوق بشری از سه نسل مختلف پرداخته است.
این گفتگوها در چهار مجموعه دستهبندی شده است که اولین مجموعه آن بنام «دادخواهان» شامل ۱۰ گفتگوست. علاوه بر نسخه آنلاین و تفصیلی گفتگوها در سامانه بایگانی تاریخ شفاهی ایران، انتشارات علمی-پژوهشی ایران آکادمیا کاتالوگی از این گفتگوها منتشر کرده است.
این پروژه نهتنها به تبیین تاریخ حقوق بشر در ایران از منظر تاریخی، بلکه به بررسی اهمیت آن در حال و آینده و هویتبخشی به مفاهیم حقوق بشری از نگاه قربانیان توجه دارد. با تمرکز بر محورهایی چون سیاست، جامعه مدنی، نظام قضایی و حقوق اقلیتها، این پروژه به دنبال توسعه حقوق بشر و تقویت جنبش دادخواهی در ایران است و از طریق فضاهای عمومی مانند کلابهاوس، روایتهای تاریخی و تحلیلی را در دسترس همگان قرار میدهد.
ایران آکادمیا در راستای رویکرد عمومی خود در تامین دسترسی آزاد و رایگان به منابع و دانش برای پژوهشگران و علاقمندان، ساماندهی نسخه آنلاین اینتراکتیو این مجموعه و انتشار کاتالوگ آن را بطور داوطلبانه به عهده گرفته است و امیدوار است به این ترتیب سهمی در دسترسپذیری این گفتگوها برای عموم مخاطبان ادا کند.