اشتباه روان‌شناسی درون‌نگر نه در آرزویش برای تثبیت خودآگاهی به‌عنوان ابژهٔ بررسی روانشناختی، بلکه در چگونگی تفسیر خودآگاهی و روان انسان بود. اشتباه رفتارگرایی در این نبود که هدف آن کاوش افراد در فعالیتشان بود، بلکه اول از همه در نحوهٔ تفسیر چنین فعالیتی بود. و آشفتگی روان‌شناسی روح در این نیست که جوهر آگاهی را از راه رابطه‌اش با فرهنگ، با ایدئولوژی، درک کند، بلکه در چگونگی تفسیر این رابطه است... تنها راه تجدیدنظرِ اساسی در تفسیر هر دو مفهوم خودآگاهی و فعالیت انسانی، که به‌گونه‌ای جدایی‌ناپذیر با تفسیر جدید از روابطِ متقابل آنها پیوند خورده است. تنها تجدیدنظری چنین بنیادی می‌تواند به آشکار شدن صحیح ابژهٔ روان‌شناسی منجر شود.

...اما در واقع روان‌شناسی علمی خیلی بدبخت است، این بی‌معناترین ظاهربینی است که با تشویق افرادی تحصیلکرده که فقط زمینه‌های مشترک روش‌شناسی را می‌دانند، رضایت‌مندی جهانی به دست آورده است. مطمئنا در ظاهر روانشناسان مذکور با مبارزه با ایده‌های فرسوده «روان‌شناسی تجربی» به روان‌شناسی کمک کرده اند، اما در واقع آنها برای روان‌شناسی تجربی پناهگاهی ساختند که در آن به دور از هر گونه انتقاد همچنان بتواند بقا یابد. - انتشارات علمی و پژوهشی ایران آکادمیا

شیوه‌ی تفکر دیالکتیکی در آکادمی غرب به حاشیه رفته است. محققان و فیلسوفان غربی تمایل دارند تفکر دیالکتیکی را به عنوان موضوعی نامربوط، مبهم و مسئله‌ساز بررسی کنند. ریشه‌های موضع منفی نسبت به دیالکتیک را می‌توان در «فرقه تجربه‌گرایی» (تولمین و لیری ۱۹۸۵) و «سلطه‌ی پایدار اثبات‌گرایی» (برین و دارلاستون-جونز ۲۰۰۸) در روان‌شناسی و همچنین در سایر رشته‌ها یافت. علاوه بر این لازم به ذکر است که تفسیرهای الگو وار و فرم‌گرایانه از دیالکتیک بدون شک به بازتولید دریافت منفی آن در دانشگاه‌های غرب کمک می‌کند.

پنجمین جلد از مجموعه روانشناسی مارکسیستی، به کوشش امانوئل شکریان - منتشر شده از سوی انتشارات علمی-پژوهشی ایران آکادمیا