پویان اصلانی
ترسیم یک گذار دموکراتیک در ایران: اهمیت یک قرارداد اجتماعی غیر سلطه‌گرا و فراگیر کردن حقوق جهانشمول
روژین موکریان
قرارداد اجتماعی برای ایران پس از جمهوری اسلامی
سوسن رخش
مانیفست زن زندگی آزادی ایجاد کننده جامعه مدنی و دمکراسی با محوریت زنان
گرداننده: سعید پیوندی
چکیده‌ها
پویان اصلانی
ترسیم یک گذار دموکراتیک در ایران: اهمیت یک قرارداد اجتماعی غیر سلطه‌گرا و فراگیر کردن حقوق جهانشمول
در میان تحولات قابل توجه در ایران، جنبش زن زندگی آزادی، هم به عنوان فراخوانی برای عدالت اجتماعی، و هم به عنوان فرصتی برای ایرانیان جهت مذاکره درباره یک قرارداد اجتماعی جدید برای کشور، ظهور کرده است. این مقاله با الهام از فلسفه «جمهوری‌خواهی نوین» فیلیپ پتیت و مفهوم «عدالت از طریق دموکراسی» دنیل آلن، پایه‌ای برای این قرارداد اجتماعی جدید ارائه می‌دهد. ایده اصلی در اینجا، مفهوم «عدم سلطه» است؛ به این معنی که جامعه باید به گونه‌ای ساخته شود که هیچ فرد یا گروهی قادر نباشد به طور خودسرانه، قدرت خود را بر دیگری اعمال کند. از این منظر، جنبش زن زندگی آزادی نه تنها در پی سرنگونی رژیم فعلی است، بلکه همچنین در پی ایجاد جامعه‌ای است که در آن، حقوق و آزادی‌های تمام شهروندان، تضمین و ترویج شود. این مقاله، در کنار حمایت از برابری جنسیتی، از جمله حقوق دگرباشان جنسی، بر ضرورت تضمین زندگی با عزت، آزادی مذهبی و خودمختاری سیاسی برای مناطق متنوع ایران در ایران جدید تاکید میکند. دستیابی به این امر، مستلزم یک قرارداد اجتماعی جدید بر مبنای گفتگو و مشارکت جمعی است، که بستر جامعه و رژیم سیاسی جدید ایران را تشکیل می‌دهد. ساختار این مقاله بدین ترتیب است: با تعریف مستلزمات قرارداد اجتماعی و تفاوت آن با قانون اساسی آغاز می‌شود، و استدلال میکند که قوانین اساسی بدون قرارداد اجتماعی قبلی، اغلب شکست می‌خورند. این مطلب را با مرور تحولات قانون اساسی تا انقلاب 1357 نشان می‌دهد. این مقاله سپس به بررسی چگونگی تدوین قرارداد اجتماعی جدید برای ایران و تشریح اصول ابتدایی آن می‌پردازد. در انتها، ساختارهای عینی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی که این قرارداد اجتماعی جدید در ایران پس از اسلامیت ایجاد خواهد کرد را شرح می‌دهد.
روژین موکریان
قرارداد اجتماعی برای ایران پس از جمهوری اسلامی
حدس و گمان در مورد نظامی که در پی جمهوری اسلامی ایران خواهد آمد ایجاب می کند که پایه و توجیهی کاملاً نو برای نظم اجتماعی و سیاسی ایران اندیشیده شود. نظم‌های اجتماعی و سیاسی اساس جامعه را تشکیل می‌دهند. توافق یکی از راه‌های ممکن برای ایجاد چنین نظمی است. در واقع، اشکال مختلفی از توافق وجود دارد که از طریق آنها می توان این ساز و کارها را ایجاد کرد. از جمله نظریه‌های موجود برای دستیابی به چنین توافقی، نظریه قرارداد اجتماعی و نظریه مدوس ویوندی است. این مقاله به مقایسه این دو نظریه می‌پردازد تا استدلال کند که خوانش مشخصی از نظریه مدوس ویوندی، کنفدرالیسم دموکراتیک عبدالله اوجالان، می‌تواند بهترین پایه و توجیه نوآورانه برای ایران پس از جمهوری اسلامی باشد.
سوسن رخش
مانیفست زن زندگی آزادی ایجاد کننده جامعه مدنی و دمکراسی با محوریت زنان
در جوامع دمکراتیک ، جامعه مدنی و جنبشهای مدنی حافظ دمکراسی و کنترل کننده دولت هستند. روابط اجتماعی بوسیله قوانین تنظیم میشوند. دولت مجری قانون است. جامعه مدنی و جنبش های مدنی با قراردادهای اجتماعی نوشته و نانوشته اجرای قانون را نظارت میکند و در صورت تخطی دولت را وادار به پاسخگویی میکند. . در جوامع غیر دمکراتیک، جامعه مدنی با چالش روبرو است. چرا که حکومت اتوریتر یا توتالیتر تا آنجا که در قدرتش باشد مقاومت میکند و حاضر به پاسخگویی نیست. به همین دلیل ایجاد یک قرارداد اجتماعی غیر ممکن است. در چنین شرایطی جنبشهای مدنی ناچار به اتخاذ استراتژی ها و تاکتیکهای متفاوت نسبت به جوامع دمکراتیک هستند. کشور ایران، در طول تاریخ، هرگز توان خروج از مدلهای حکومتی اتوریتر یا توتالیتر را نیافته است. ایران هرگز نتوانسته تجربه ایجاد قرارداد اجتماعی را کسب کند. اما این به معنای فقدان جامعه مدنی و جنبشهای مدنی نیست. حداقل، در طول 150 سال اخیر تلاش برای ایجاد جامعه مدنی و جنبشهای مدنی، با تمام چالشهایش، هرگز متوقف نشده است. جنبش فمینیستی، در دوره ذکر شده، یکی از فعالترین بخش جامعه مدنی در ایران بوده است. من در این مقاله با تکیه بر تعریفهای ارائه شده، ابتدا به بررسی شرایط بعد از انقلاب 57 خواهم پرداخت و در قسمت دوم به بررسی “مانیفست زن، زندگی، آزادی” و نقش زنان در ایجاد یک جامعه مدنی و دمکراسی خواهم پرداخت