در گردش قرن، جهان در آستانۀ نظم دیگری قرار گرفته است. ایران می تواند قربانی این دگرگونی شود. نظمی که در دهه ۸۰ میلادی با دو پدیده تاریخی، گلوبالیزاسیون و فروپاشی بلوک شرق رخ داد رو به پایان است. در پی تهاجم دیکتاتوری ها و پوپولیسم علیه لیبرال دموکراسی، و تجاوز نظامی روسیه به اوکراین، جهان حول دو محور دیکتاتوری و لیبرال دمکراسی در برابر هم قرار می گیرند. هدف استراتژی ایدئولوژیک “نگاه به شرق” دو گانه است. نخست تکیه به روسیه و چین برای مقابله با غرب و دموکراسی لیبرال، و دوم دریافت کمک های سیاسی، و درآینده در صورت به خطرافتادن جمهوری اسلامی مداخله نظامی برای مقابله با آپوزیسیونی که گرایش به غرب دارد . روسیه در این سیاست منافع استراتژیک دارد. زیرا می داند برای دور نگهداشتن غرب از ایران باید به حفظ و بقای جمهوری اسلامی کمک کند. استراتژی نگاه به شرق جمهوری اسلامی که از سال ۱۳۸۴ آغاز شد، باعث وقفه بیشتر در توسعه و عقب ماندگی ایران شده است. اما زیان این استراتژی محدود به این حد نخواهد بود. در دراز مدت می تواند به مانند سوریه، و با درجات کمتر قزقستان به مداخله نظامی روسیه علیه مردم ایران بیانجامد. پی آمد آنچه در اوکراین می گذرد، آینده ایران را هم رقم خواهد زد. به عبارت دیگر در تقابل دو سیاست دموکراسی لیبرال و دیکتاتوری در عرصه جهان، و سمت گیری جمهوری اسلامی به سود روسیه، فاصله ایران با غرب که حفظ آن یک ضرورت اجتناب نا پذیر بوده و هست نیز بیشتر خواهد شد. سران رژیم ایران تصور می کردند با مقابله با غرب و تکیه به شرق، یعنی روسیه و چین می توانند پروژه هسته ای خود را پیش ببرند. اما به رغم این تصور، جهان یک پارچه با آن مخالفت کرد. تا به حدی که پرونده ایران زیر فصل هفتم منشور سازمان ملل و تحریم های گسترده از جمله نفت و مراوده های بانکی قرار گرفت. سیاست خارجی کشورها بر اصل منافع ملی استوار است. نبود شناخت درست از این اصل سبب شده است که جمهوری اسلامی نتواند محاسبات «نگاه به شرق» خود را با واقعیت وفق دهد. با تحریم نفت و بانک مرکزی ایران، روسیه توانست نفت بیشتری در بازار جهان بفروشد و چین پول های ایران را در بانک هایش نگه دارد، تا به جای دلار به ایران کالاهای چینی صادر کند. وجه دیگر استراتژی «نگاه به شرق»، را بهرهگیری از فرصت های شکل گرفته در آسیا می دانند. اما فرصت های شکل گرفته یا همان پیشرفت و توسعه در کشورهای آسیایی نتیجه رابطه مستقیم و دیپلماتیک با غرب به ویژه آمریکا بوده است، در حالی که نگاه به شرق در جمهوری اسلامی با هدف مقابله با غرب به ویژه آمریکا شکل گرفته است. در تمام این موارد ایران بازنده استراتژی «نگاه به شرق» بوده و با همراه شدن با روسیه در تجاوز نظامی به اوکراین، در نظم جدید در گردش قرن، و تلاش کشورهای عرب، و اسرائیل و شاید ترکیه برای ایجاد ناتوی عربی، آینده ایران با خطرات جدی روبروی است.
این سخنرانی بخشی از پنل زیر است:
سالن ۲ – فارسی
