پیش‌گفتار درسگفتارهای اقتصاد مارکسی – استفان رِزنیک

درباره این درس‌گفتارها، مترجمان و توضیحات آنان، حقوق تألیف و بازنشر و مجوزها، در بخش‌های زیر بیشتر بخوانید.
این ۲۵ درس‌گفتار به طور منظم و هفته به هفته در کانال یوتیوب و همچنین در وبسایت آگورا در دسترس علاقه‌مندان قرار خواهند گرفت.
درباره استفان رزنیک
پروفسور استفان رزنیک ( ۱۹۳۸/۱۰/۲۴-۲۰۱۳/۱/۲) در سال ۱۹۶۰ مدرک لیسانس خود را در اقتصاد از دانشگاه پنسیلوانیا و در سال ۱۹۶۴ مدرک دکترای خود را از دانشگاه ماساچوست ( MIT) در رشته آنالیز اقتصادی اروپا دریافت کرد. او در اوایل کارش همراه استفنهایمر تمرکزش را روی توسعه اقتصادی و اقتصاد سیاسی بین المللی گذاشت. بعد از مدتی او در دپارتمان اقتصاد دانشگاه ماساچوست مشغول تدریس شد. او در این دوره شروع به همکاری با دکتر ریچارد ولف استاد اقتصاد دیگر دانشگاه ماساچوست کرد. این دو همکاری گستردهای در مورد بررسی مطالعات اقتصادی و تئوری اقتصادی مارکسیسم را در دانشگاه تا مرگ پروفسور استفان رزنیک ادامه دادند و مقالات و کتابهای متعددی منتشر کردند. از جمله، آنالیز تئوری مارکسیستی و ارزش، عوامل متعدد تعیین کننده ( overdetermination), اقتصاد رادیکال، تجارت بینالمللی و سیکل اقتصادی، تشکیل جوامع، درباره شوروی، مقایسه تئوری مارکسیستی با تئوریهای غیر مارکسیستی و چند کتاب دیگر.
او در سال ۱۹۸۹ به گروهی از همکاران، فارغ التحصیلان و دانشجویانی پیوست که روزنامهای علمی و آکادمیک بنام تفکری دوباره درباره مارکسیسم منتشر میکردند که قصدشان بوجود آوردن یک برنامه کاری برای تجدید دوباره فهم تفکرات مارکسیستی و تئوریهای آن و دیگر موارد اجتماعی بود. او تا سال ۱۹۹۴ عضو نویسندگان آن بود و بعد از آن بعنوان مشاور به این کار ادامه داد. قابل ذکر است که بعضی از روزنامههای معتبر اقتصادی مقالههای او را برای چاپ ممنوع کردند. او تا سال ۲۰۱۳ و قبل از مرگش دورههای کارشناسی و فوق کارشناسی در دانشگاه تدریس میکرد. او بنحوی شیوا و استادانه تدریس میکرد و کلاسهای وی از محبوبیت برخوردار بود. او بسیار تشویق شد و جوایز متعددی به عنوان استاد نمونه دریافت کرد.
پروفسور رزنیک مدعی بود تدریس تئوری مارکسیستی در دانشگاههای امریکا کار سادهای نیست و مشکلات خودش را دارد.
دکتر ریچارد ولف (Dr.Richard Wolff) همکار پروفسور رزنیک میگوید که او با وجودی که خود فارغ التحصیل دکترای اقتصاد است ولی هیچگاه در دانشگاه در دوران تحصیلش درسی از تئوری اقتصادی مارکس را آموزش نداده‌اند.
کتاب اقتصاد سیاسی کاپیتال مارکس در سه جلد ۱ و۲ و۳ میباشد که هرکدام حدود ۹۰۰ صفحه است.
این کتاب در ایران توسط آقای حسن مرتضوی مترجم پرکار و توانا ترجمه شده است.
این درسگفتار که توسط پروفسور رزنیک ضبط ویدیویی شده است جلد یک کتاب سرمایه را شامل میشود که شاید بتوان گفت به شیوهای ساده با معادلات و نمودارهای مختلف بطور خلاصه ارائه شده است. آنچه او گفته و من نوشتهام حدود ۱۷۰ صفحه را در برمی گیرد.
در بخشهای انتهایی این درسگفتار اقتصاد آمریکا و مشکلاتش با دید مارکسیستی مطالعه و بررسی شده است.
این بررسی اقتصاد سیاسی و تا حدی اثرات منفی آن روی جامعه آمریکا را پروفسور رزنیک در اواخر سال۲۰۱۲ بیان کرده است که نتیجه این سیستم اقتصادی آن چیزی است که امروز در آمریکا با این دوقطبی شدن جامعه، آن را مشاهده میکنیم. که البته وسایل ارتباط جمعی، دلایل اصلی را پنهان کرده و این اعتراضات را بازتاب ناراضی بودن رنگین پوستان و غلط بودن سیاستهای ترامپ عنوان کرده اند که تا حدی درست است ولی اصل ماجرا نیست.
من سعی کرده ام آنچه پروفسور رزنیک در این درسگفتار بیان کرده است را تا حد امکان بدون کم و کسری روی کاغذ بیاورم. امیدوارم ترجمه این درسگفتار به فهم این مقوله مهم اقتصادی کمک نماید.
در جامعه امروز ما، بسیاری از دوستان و آشنایان تحت تاثیر تبلیغات وسیع ضد مارکسیسم قبل از آنکه از آن اطلاع دقیقی داشته باشند آن را احساسی و بدون آگاهی کافی نفی میکنند.
من این ترجمه را بیشتر برای ارسال به این گروه از دوستان که مانند جن و بسم الله از مقوله مارکسیسم وحشت دارند انجام دادهام که شاید بتواند کمکی باشد به درک بهتر و درست تر آنها از منطق نظریه مارکسیسم.
هر کسی حق دارد از هر چیزی خوشش بیاید و یا بدش بیاید ولی برای نفی و انکار موردی باید از آن آگاهی داشت و تحت شعار روز قرار نگرفت.
مارکس برای انسان به عنوان انسان ارزش زیادی قائل بود و شاید از این رو تئوری او بیشتر اخلاقی بنظر برسد ولی دلایل و منطقی را که او در این رابطه ارائه میدهد بسیار محکم و قابل بررسی است . من کتاب ثروت ملل آدام اسمیت را هم تهیه کردهام که آن را نیز مطالعه کنم . در چند بخش اول آن او مردم کشورهای در حال توسعه دیگر را وحشی (savages) مینامد. بنظر میرسد منطق آدام اسمیت صرفا “ انسان اقتصادی” است و منطق مارکس اقتصاد برای انسان و یا ” اقتصاد انسانی” است.
درباره ویدئوها
این درسگفتار شامل ۲۵ قسمت است که هر قسمت آن بین ۱ تا ۴ ویدیوی مجزا را در بر می‌گیرد و مجموعا ۵۷ ویدئو و حدود ۱۰ ساعت درسگفتار است. ما در آگورا برای سهولت و انسجام مطلب، این ویدئوهای مجزا را به یک ویدئو تبدیل کرده‌ایم و هر درسگفتار را به همراه متن ترجمه شده‌ آن در اختیار شما قرار می‌دهیم.
درباره مترجمان
مترجم: محمود برخدایی
ویرایش ادبی و علمی: شکرالله گلناریان
ویرایش فنی: ابراهیم هژبر
توضیح مترجمان
۱- پروفسور رزنیک جهت گسترش و توضیح فهم این منطق دیالکتیک از واژه (overdetermination) استفاده میکند که من آن را عوامل متعدد تعیین کننده ترجمه کردهام. با این درک که در هر موضوعی تعداد بسیاری از عوامل موثر وجود دارند که شاید هم نشود همه آنها را پیدا کرد، ولی آنها وجود دارند. بعضی از دوستان استفاده از لغت فوق عوامل تعیین کننده را پیشنهاد کردند.
۲- در این درسگفتار مجازی پروفسور رزنیک از لغت (provocative) در جاهای مختلف استفاده کرده است که معنای آن به فارسی جدال آمیز ، تحریک کننده، بحث انگیز و غیره ترجمه شده است. که شاید معانی مثبت و منفی آن را برساند. مثلا ممکن است باعث جدال فکری برای فرد بشود که مثبت است و انسان را به فکر و تجزیه و تحلیل سوق دهد. و یا ممکن است تحریک کننده جامعه باشد و جدال، و یا بین گروهی بحث انگیز.
۳- من میخواهم تاکید دوباره ای کنم که این نوشته از روی تدریس مجازی گرفته شده است و نه از یک کتاب. بنابراین ممکن است از نظر نگارش ادبی کم و کسری زیادی داشته باشد. گرچه دوستان عزیزم آقای شکرالله گلناریان و ابراهیم هژبر وقت زیادی برای ویرایش آن گذاشتهاند و سعی زیادی کردهاند تا اشتباهات نوشتاری من را تا حدی جبران کنند.
4- در ادبیات مارکسیستی فارسی (use value) به ارزش مصرفی ترجمه شده است و همچنین (exchange value) به ارزش مبادله ای . من نیز هم گر چه از این دو واژه ترکیبی استفاده کرده ام ولی در ضمن از واژه های ارزش استفاده ای و در مورد واژه دوم ارزش معاوضه ای و ارزش تعویض نیز استفاده کرده ام.
۵- در انتهای درس از لغات (V goods) و (wage goods) که هر دو یکی است استفاده شده است که در واقع صنایع مصرفی و یا امرار معاش است. ابراهیم هژبر پیشنهاد میکرد که برای انعکاس افکار و منظور پروفسور رزنیک ما از لغت بخور و نمیر استفاده کنیم.
۶- همچنین در مواردی از لغت صنعت C و یا (C goods) استفاده شده است که همان صنایع کالای سرمایه ای و وسایل تولید است.
۱۷ دسامبر ۲۰۲۰
توضیح درباره باز نشر و حقوق مؤلف
این سلسله درسگفتارهای استفان رزنیک نخستین بار از سوی دانشکده اقتصاد UMass Amherst و با مجوز کریتیو کامنز با مشخصات زیر منتشر شده است.
تحت شرایط این مجوز:
تخصیص — شما باید اعتبار مناسب ببخشید، یک پیوند به پروانه ارائه کنید، و اگر تغییری صورت گرفته‌است به آن اشاره کنید. شما می‌توانید این کار را به هر شیوه معقول انجام دهید، اما نه به هر روش که نشان دهد پروانه‌دهنده شما یا استفاده‌تان را تأیید می‌کند.
غیر تجاری — شما نمی‌توانید از این مواد برای اهداف تجاری استفاده کنید.
سهم یکسان — اگر این مواد را ترکیب کنید، تغییر دهید، یا بر اساس آن بسازید، باید مشارکت‌هایتان را تحت همان پروانه بعنوان اصلی توزیع کنید.
هیچ محدودیت اضافه‌ای — شما نمی‌توانید شرایط قانونی یا اقدامات فنی که به طور قانونی دیگران را از انجام هر کار اجازه‌های پروانه محدود می‌کند اعمال کنید.
بنابراین هر گونه استفاده خارج از مجوز بالا از این درسگفتارها مجاز نیست. لطفا در صورت بازنشر اعتبار لازم را به دانشگاه یادشده و به آگورا | تریبون ایران آکادمیا بدهید. شما تنها زمانی مجاز به بازنشر هستید که این درسگفتارها را رایگان و با ذکر منبع در اختیار مخاطبان قرار دید.
اعتبار و مجوز

Resharing from the lectures originally published under the same creative commons by UMass-Amherst Economics can be found in YouTube Playlist at https://www.youtube.com/playlist?list=PL8B2364D7C0D31D63
All 57 videos are merged into 25 lectures. No other changes or editing was done
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

درسگفتارها
این درس‌گفتارها از ۱۵ مارس ۲۰۲۱ برابر با ۲۵ اسفند‌ماه ۱۳۹۹، یک‌به‌یک و به صورت هفتگی و منظم به انتشار رسیدند و آخرین درسگفتار در ۳۰ آگوست ۲۰۲۱ برابر با ۸ شهریورماه ۱۴۰۰ در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
این ۲۵ درس‌گفتار به طور منظم و هفته به هفته در کانال یوتیوب و همچنین در وبسایت آگورا در دسترس علاقه‌مندان قرار خواهند گرفت.
.