درسگفتار پانزدهم – تفکیک اجزا تولید ثروت به شاخص‌های مختلف
ما با معادله زیر شروع می‌کنیم.
C +V + SV = Wealth. ثروت
$2 + $1 +$1 = $4.
4 hrs + 2 hrs + 2 hrs= 8 hrs
این معادلات بالا را قبلا داشتیم.
طبق نظریه مارکس تولید هر کالایی تحت یک فرایند و عملکرد استثماری است. درست برعکس آنچه غیر مارکسیست‌ها بیان می‌کنند. سعی می‌کنیم که چند شاخص (index) که مارکس در ادامه بیان تئوری خود ارائه داد را مشخص کنیم.
ملاحظه می‌کنید که Vlp معادل یک دلار است. یعنی دستمزدی که نیروی کار می‌گیرد که مخارج زندگی خود را تامین کند. و اگر بنا است سیب بخرد. پس با یک دلار توانایی خرید یک چهارم سیب را دارد.
$1= $4 x $1/$4
می دانید مدت زمانی که برای تولید یک چهارم سیب لازم است ۲ ساعت می‌باشد که همان مقدار کار لازم است (necessary labor) ولی کارگر ۴ ساعت کار می‌کند ( use value= UV) ولی برای دو ساعت دستمزد دریافت می‌کند. حالا ببینیم شاخص‌ها چه می‌گویند.
Rate of exploitation = SV/V = $1/$1= 100% شاخص استثمار ۱۰۰٪ است
شاخص استثمار عبارت است از نسبت حقوق پرداخت نشده به حقوق پرداخت شده است.
شاخص دیگر را مکانیزاسیون می‌نامند.
Mechanization index = C/(C+V) = 2/3 = 67%
در نتیجه در سیستم سرمایه‌داری انتظار می‌رود که این شاخص مکانیزاسیون بخاطر سرمایه‌گذاری در تکنولوژی و وسایل جدید و غیره بیشتر شود.
شاخص دیگر نسبت سود دهی است.
Profit rate = SV/(C+V) = 1/3 = 33%
در نتیجه اگر SV را بیشتر کنیم نسبت سود دهی بیشتر می‌شود. به هر حال اگر این سه شاخص را با هم در می‌معادله قرار دهیم نتیجه‌ای میگیریم که مارکس بیان نکرد ولی مارکسیست دیگری به نام پل سوییزی ( Paul Sweezy) آن را ارائه داد و از آن (1- C/(C + V)) برای توضیح سرمایه‌داری استفاده کرد.
معادله سود دهی را داریم . اگر صورت و مخرج کسر را به V تقسیم کنیم.
r = SV/(C+V) = (SV/V)/((C +V)/V) = VSSV/V x (V+C-C)/(C+V)
ما به صورت کسر یک C اضافه و یک C کم کرده‌ایم. در نتیجه:
r = SV/V ( 1- C/(C + V))
اگر SV بالا برود سود دهی بیشتر می‌شود.
1- (SV↑)/V = r↑
2- Mechanization index = C/(C+V)
و اگر ارزش C بالا برود در نتیجه نسبت هزینه به مجموع هزینه و ارزش نیروی کار بالاتر رفته و در معادله سود دهی کاهش پیدا می‌کند.
r = ( 1- (C↑)/(C + V)) شاخص سود دهی پایین می‌آید
نتیجه میگیریم عوامل سوددهی در این معادله بر عکس یکدیگر کار می‌کنند. یکی باعث زیاد شدن سود دهی و یکی باعث کاهش سوددهی می‌شود. انتقاد مارکس در سرمایه‌داری به این دو مورد است. اول او استثمار را بیان می‌کند. دوم در آنچه در بالا نشان داده شد باعث بوجود آمدن یک سیکل اقتصادی و یا چرخش رونق و رکود است.
حال می‌خواهیم بررسی کنیم که سرمایه‌دار چه عملکردی را در پیش می‌گیرد.
همانطور که قبلا گفتیم سرمایه‌دار تمام هزینه‌ها را از این ارزش اضافی برداشت می‌کند.
r = SV/(C+V) = ΣSSCP/(C+ V) = (SSCP(ΔC +ΔV))/(C+ V) + ΣSSCP’/(C+ V)
ΔC سرمایه‌گذاری جدید در کارخانه،هزینه دستگاههای جدید برای تولید است.
ΔV دستمزد و هزینه نیروی کار مفید جدید است.
SSCP (ΔC +ΔV) کل هزینه توسعه کار
ΣSSCP’ مجموع مخارج دیگر شامل پرداخت به مدیران، هیئت مدیره، اجاره و تحقیقات و بقیه
برای آسان نویسی این کسرها ،آنها را بصورت خلاصه زیر نشان میدهیم.
(SSCP(ΔC +ΔV))/(C+ V) = K* ΣSSCP’/(C+ V) = λ
بنابراین
r = ( K* + λ)
اگر r که شاخص سود دهی است پایین بیاید و کمتر شود طرف دوم معادله هم پایین می‌افتد. معنایش این است که تقاضا برای *K که هزینه صرف دستگاههای جدید است نیز کم می‌شود و بالطبع تقاضا‌ها در λ که مجموعه هزینه‌های دیگر است نیز کم می‌شود، در نتیجه حقوق و دستمزدها پایین آمده و کم می‌شود و این شروع رکود اقتصادی است.
بنابراین اگر سود دهی یا r پایین بیاید، رکود و اگر بالا برود رونق اقتصادی است.
r↓ = رکود اقتصادی r↑ = رونق اقتصادی
در اقتصاد سرمایه‌داری استثمار بیشتر باعث سود دهی بهتر می‌شود در نتیجه باعث توسعه اقتصادی بیشتری می‌شود.
(SV↑)/V = r↑
می‌بینید که در اقتصاد سرمایه‌داری استثمار نیروی کار یک مورد اخلاقی بد و زشتی است، باعث رونق اقتصادی که یک پدیده مثبت است می‌شود. یک عامل اخلاق اجتماعی بد باعث یک رونق اقتصادی می‌شود.
(↑C)/(C + V)= r↓ r↓ = ( 1-(C↑)/(C + V))