جهش سکولار در بین ایرانیان: یافته‌هایی از نظرسنجی تطبیقی و دراز مدت در ایران و خاورمیانه

چکیده

تا چه حد ایرانیان اصل بنیادی رژیم اسلامی را نفی و از سیاست سکولار پیروی می‌کنند؟ این مقاله تخمین می‌زند که در آستانه شروع جنبش انقلابی کنونی، ۷۰ درصد از مردم خواهان جدایی دین از سیاست و ۳۰ درصد مخالف آن، ولی فقط ۹ درصد مدافع جدی نظام بوده‌اند. این ارقام مبتنی بر تجزیه و تحلیل جامعی است از سه نظرسنجی در سطح کشور در سال‌های (۲۰۰۰) ۱۳۷۸، (۲۰۰۵)  ۱۳۸۳، و (۲۰۲۰) ۱۳۸۹ در ایران و‌ بیش از بیست نظر سنجی تطبیقی و دراز مدت در خاورمیانه در دو دهه اخیر. در مجموع این نظرسنجی‌ها شامل ۷۰٫۰۰۰ مصاحبه رو در رو اند. گرچه در شرایط استبداد رژیم مذهبی حاکم، نتایج نظرسنجی در مورد مسائل حساس فرهنگی و سیاسی گرایشات محافظه‌کارانه دارند، اما یافته‌ها کماکان نشان می‌دهند که ایرانیان در سال ۱۳۷۸ کمتر از مردم دیگر کشورهای مسلمان به مسجد می رفتند و در طول بیست سال گذشته شرکت آنها در مساجد و جهت‌گیری مذهبی‌شان بطور چشمگیری رو به کاهش داشته است. در رابطه با سیاست سکولار، در سال (۲۰۰۵) ۱۳۸۳، ۴۷ درصد از پاسخگویان با جدایی دین از سیاست موافق بوده‌اند. این تخمین البته بسیار محافظه کارانه است. ولی باید در نظر گرفت که بر اساس مقایسه آماری افول اسلام سیاسی در ایران بسیار گسترده‌تر از سایر کشورهای خاورمیانه بوده است. حال با این شناخت که ارزش‌های سکولار در کشورهایی نظیر ترکیه، عراق، و مصر در سال‌های اخیر رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است بطوری که ۸۰ درصد مردم این کشورها خواهان جدایی دین از سیاست هستند، محبوبیت این ارزشها در ایران نمی‌تواند کمتر از این کشورها بوده باشد، خاصه اینکه گرایش روشنفکری در ایران لیبرال است و ایرانیان تمایل شدیدی به فرهنگ باستان کشورشان و مذاهب دیگر نشان داده‌اند. با توجه به جنبش وسیع انقلابی کنونی میزان هواداری از سیاست سکولار نه تنها احتمالا بالاتر رفته است، بلکه سرشار از انرژی عاطفی شگرفی است که برای سرنگونی نظام استبداد دینی و‌ برپایی دموکراسی لیبرال بسیج شده‌اند. نتایج این پژوهش تجربی هدف مبارزان انقلابی را تایید میکند که‌رژیم اسلامی عمیقاً پوسیده و بر علیه شیون انسانی و رفاه ایرانیان است و باید سرنگون شود.