چکیده
هدف اصلی این مقاله پرداختن به جایگاه آیینی و اجتماعی زن در اقلیت مذهبی و قومی یارسان و بویژه در حوزه موسیقایی آن است. از آنجایی که موسیقی یارسان و رپرتوار مقامی تنبور با فرهنگ و مذهب یارسان عجین شده است و جدایی ناپذیرند، باید معرفی درستی از اقلیت قومی یارسان، مذهب و شرایط اجتماعیاش ارائه داد.
بنابراین بررسی نقش و جایگاه زنان در یارسان از منظر فمینیستی مستلزم درک آموزههای مذهبی و عملکردهای فرهنگی در جوامع یارسان است.کارگان تنبور و جنبه موسیقی آیینی یارسان به عنوان یکی از ارکان اساسی این آیین است و یارسان را به یکی از منحصربهفردترین ادیان تاریخ تبدیل میکند که از بُعد موسیقایی خود جدایی ناپذیر است.
در آیین یارسان موسیقی و هنر به وسیلهای برای مناسک مذهبی تبدیل شده است و بهمین دلیل جزئی از مقدسات محسوب میشود و حساسیت بالایی را داراست. با این حال در سالهای اخیر تابوشکنیهای زیادی صورت گرفته که باعث شده این آیین بیشتر شناخته شود و از حالت بسته و مخفیانه خارج شود. این تابوشکنیها هم در حوزه موسیقی بوده که به نوعی مذهبی هم محسوب میشود و هم در حوزه اجتماعی.
کلیدواژهها
آیین یارسان، یارسانیسم، دین، مذهب، موسیقی، زنان، فمینیسم