درسگفتارهای «نظریه‌های دموکراسی ۳» – محمدرضا نیکفر
درسگفتارهای نظریه‌های دموکراسی ۳ - محمدرضا نیکفر

درسگفتارهای «نظریه‌های دموکراسی ۳» – محمدرضا نیکفر

This post is also available in: English

از مجموعه دروس اندیشه سیاسی

مدرس: محمدرضا نیکفر

درسگفتارهای نظریه‌های دموکراسی ۳

سال تدریس: بهار ۲۰۲۴

دانشگاه ایران آکادمیا

درسگفتارهای محمدرضا نیکفر
فیلسوف سیاسی
17 محتوا

نام‌ها

شرح دوره

این سومین کلاسی است که در باره دموکراسی عرضه می‌شود.

کلاس نخست زیر عنوان «نظریه‌های دموکراسی» بود.

کلاس دوم، مقدمه‌ی بحث دموکراسی رادیکال بود. در آن درباره برخی مراجع فکری برای بحث دموکراسی رادیکال صحبت شد.

عنوان کلاس کنونی «دموکراسی رادیکال − درآمدی به بحث‌های جاری» است.  لازم نیست حتماً دو درس پیشین را گذرانده باشید، اما توصیه می‌شود ویدئوهای آن دو درس را که در اختیار همگان است (لینک در منابع)، ببینید.

در کلاسِ نخست با برخی نظریه‌های جدید دموکراسی آشنا شدیم، به دیدگاه‌هایی در قالب جریان مرسوم لیبرالیستی پرداختیم، و به دیدگاه‌های انتقادی پیشرو نیز اشاره کردیم. دیدگاه‌های انتقادی پیشرو آنهایی‌اند که دموکراسی مستقر در کشورهای دارای نظام لیبرال‌دموکراسی را عمدتاً صوری و از نظر مشارکت همگانی در تصمیم‌ها کم‌مایه می‌دانند. نقد دموکراسی‌ها به اندازه‌ی عمر آنهاست. نقد هم از زاویه‌ی استبدادخواهی و دفاع از سلطه‌ی سلطنت و اشراف و فرادستان صورت گرفته، هم از زاویه‌ی پیشروی دموکراسی‌خواهی رادیکال.

در کلاس دوم در مورد دیدگاه‌های چهره‌های کلاسیکی بحث کردیم که بر روی نظریات کنونی در مورد دموکراتیک‌ کردن دموکراسی و دموکراسی رادیکال تأثیر گذاشته‌اند.

در کلاس فعلی می‌خواهیم بیشتر به بحث‌های معاصر نزدیک شویم. در این کلاس، ضمن تشریح وضعیت کنونی در جهان در ادامه‌ی رخدادهای قرن بیستم، برخی اندیشه‌ها و اندیشمندانی بررسی می‌شوند که آشنایی با آنها با بحث‌های جاری درباره‌ی “دموکراسی رادیکال” ضروری است. خواهیم دید که این بحث‌ها برای درگیری با مسئله‌ی گذار به دموکراسی هم آموزنده هستند.

منابع

منابع عمومی

ویدئوهای درس نظریه‌های دموکراسی ۱. در آگورا، ایران‌آکادمیا

ویدئوهای درس نظریه‌های دموکراسی ۲ دموکراسی رادیکال. در آگورا، ایران‌آکادمیا

Frank Cunningham: Theories of Democracy. A critical introduction. Routledge 2002

منابع اصلی

− دموکراسی و دگرگونی‌های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی

اریک هابسام. عصر نهایت‌ها: تاریخ جهان ۱۹۱۴–۱۹۹۱، ترجمهٔ حسن مرتضوی، آگاه، ۱۳۸۳

تاریخ در عصر نهایت‌ها، گفت‌وگو با اریک هابسبام

− دموکراسی و آزادی 

Isaiah Berlin, “TWO CONCEPTS OF LIBERTY,” Four Essays On Liberty, (Oxford University Press, 1969), p. 118-172.

دو مفهوم آزادی، ترجمه شیریندخت دقیقیان

اسکینر درباره مفهوم سوم آزادی – لینک به ویدیو

− مسئله‌‌ی بنیادی انقیاد

 Étienne de La Boétie: The Politics of Obedience; The Discourse of Voluntary Servitude

− سوژه مردم 

ویدئوهای درس  دموکراسی رادیکال ۱، به ویژه جلسه ۱۲

− گئورگ لوکاچ

تاریخ و آگاهی طبقاتی

− آنتونیو گرامشی

گرامشی: دولت و جامعه مدنی.

توضیح عمومی درباره زندگی و آثار گرامشی از فرهنگنامه فلسفی آنلاین دانشگاه استانفورد

plato.stanford.edu-Antonio Gramsci 

توصیه می‌شود همچنین خواندنِ دفترهای زندان گرامشی، ترجمه فارسی، ج.۱ (حسن مرتضوی، دفترهای ۱ و ۲)، ج. ۲ (اکبر معصوم‌بیگی، دفتر ۳)

منتخب یادداشت‌های زندان گرامشی.

− یوهان گالتونگ

Galtung, Johan (1969). “Violence, Peace, and Peace Research”.

اگر پیشتر درسی درباره تاریخ اندیشه‌های سیاسی نگذرانده‌اید، روی درسگفتارهای زیر کلیک کنید و ویدیوها را ببینید:

درسگفتارهای اندیشه انتقادی – محمدرضا نیکفر

در جریان کلاس ممکن است منابع دیگری معرفی شود.

درسگفتارها

با کلیک بر روی هر یک از عنوان‌های زیر، ویدئوی درسگفتار بر روی صفحه باز خواهد شد

پیشنهاد ما این است که سرعت نمایش ویدئو را روی ۱،۲۵ تنظیم کنید.

نظریه‌های دموکراسی ۳ – ۱

نظریه‌های دموکراسی ۳ – ۲

نظریه‌های دموکراسی ۳ – ۳

نظریه‌های دموکراسی ۳ – ۴

نظریه‌های دموکراسی ۳ – ۵

نظریه‌های دموکراسی ۳ – ۶

نظریه‌های دموکراسی ۳ – ۷

نظریه‌های دموکراسی ۳ – ۸

نظریه‌های دموکراسی ۳ – ۹

نظریه‌های دموکراسی ۳ – ۱۰

نظریه‌های دموکراسی ۳ – ۱۱

نظریه‌های دموکراسی ۳ – ۱۲

در پیوند با این محتوا

پیشنهاد ما

خبرها

رویدادها