چکیده
این مقاله تلاشی در جهت بررسی نقش نهادهای جامعه‌ی مدنی نظیر سازمان‌های مدنی، صنفی و اتحادیه‌ها در شکل‌گیری جنبش‌های اجتماعی در ۲۰ سال اخیر ایران است. جامعه‌ی مدنی را می‌توان حوزه‌ای بین خرده‌نظام‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در نظر گرفت که در آن محوریت با سازمان‌های غیردولتی و نهادهای صنفی، اتحادیه‌ها و سازمان‌های داوطلبانه است. در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل محتوا و بررسی برخی مقالات نگاشته‌شده درباره‌ی این موضوع در ۲۰ سال اخیر، ۲۰ تم فرعی استخراج شد که در قالب ۱۰ تم اصلی جنبش‌های اجتماعی، عرصه‌ی عمومی، جامعه‌ی مدنی، روشنفکران واسط، جنبش‌های اجتماعی ایران، زمینه‌ها، بازدارنده‌ها، سازمان‌های غیردولتی، امکان‌های جدید و سایر دسته‌بندی شدند. تلاش شده است تا با ارتباط دو مفهوم روشنفکر واسط و جامعه‌ی مدنی، به فهم بهتر نقش جامعه‌ی مدنی و نهادهای آن مانند اتحادیه‌ها، صنف‌ها و سازمان‌های غیردولتی در جنبش‌های اجتماعی ایران پرداخته شود.