چکیده
این مقاله با بهره‌گیری از تجربه گذار آفریقای جنوبی به دموکراسی لیبرال، به بررسی امکان گذار سیاسی در ایران از جمهوری اسلامی به یک نظم سیاسیِ سکولار و کثرت‌گرا می‌پردازد. قانون اساسی سال ۱۹۹۶ آفریقای جنوبی که به‌خاطر تضمین حقوق برابر بسیار تحسین شده، در عین حال سکولاریسم سیاسی را نیز نهادینه کرد؛ دستاوردی بنیادین که اغلب از نظرها پنهان می‌ماند.
در جامعه‌ای با تنوع دینی، سکولاریسم نقش تعیین‌کننده‌ای در برچیدن نظام آپارتاید مبتنی بر برتری‌جویی نژادی و امتیازدهی به پروتستان‌ها ایفا کرد. با این حال، تفاوت‌های موجود در پویش‌های درونی و فشارهای خارجی مؤثر بر هر یک از این دو کشور، گذار ایران به سبکی مشابه با آفریقای جنوبی را در شرایط کنونی بعید می‌سازد. با این وجود، بررسی فرآیند تدوین قانون اساسی سکولار در آفریقای جنوبی و الگوی خاصی از سکولاریسم که در آن کشور پذیرفته شد، می‌تواند زمینه‌ساز تأملاتی سودمند در مورد ایران باشد و به تدوین راهبردهایی برای گذار سیاسی‌ای یاری رساند که به نظام آپارتاید جنسیتی با مشروعیت اسلامی پایان دهد.
کلیدواژه‌ها
سکولاریسم، تکثر دینی، آپارتاید جنسیتی، گذار، ایران، آفریقای جنوبی