چکیده
جنبشی که ایران را از سپتامبر ۲۰۲۲ تا مارس ۲۰۲۳ تکان داد، نوآوری‌های بزرگ انسان‌شناسی و جامعه‌شناختی را همراه آورد. زنان برای اولین بار مروج جنبش بودند، نه فقط مکمل مردان. جنبش دو نوع خواست را با هم ترکیب کرد: وجودی (به دست گرفتن بدن زنان توسط خودشان از طریق طرد حجاب اجباری) و سیاسی (پایان دادن به دیکتاتوری و برقراری پلورالیسم سیاسی). این جنبش همچنین برای اولین بار شرایط را برای قومیتی فراگیر ایجاد کرد که با رعایت تنوع قومی و مذهبی، وحدت ایران را اعلام کرد. این حرکت، دولت خداسالار را که سرکوبگر و توتالیتر شده، هدف قرار داد. نهضت بدون سازماندهی و رهبری نتوانست حکومت اسلامی را سرنگون کند، اما بحران و عدم مشروعیت آن را آشکار کرد.